صدای 7.1 کاناله چیست؟

هنگامی که کیفیت صدا در فیلم‌ ها، بازی‌ ها و سیستم‌ های صوتی حرفه ‌ای مد نظر قرار می گیرد، اغلب مردم تنها به میزان حجم صدا یا شفافیت آن فکر می ‌کنند؛ اما جزئیات دنیای صوت چیزی فراتر از این ‌هاست. تجربه ی واقعی شنیداری تنها زمانی شکل می ‌گیرد که صدا شما را احاطه کند؛ طوری که هنگام شنیدن صدا در فیلم حتی با چشمان بسته بتوانید تشخیص دهید یک شیء از کدام سمت به شما نزدیک می‌ شود یا صدای انفجار در چه فاصله ‌ای رخ داده است. اینجا است که “صدای 7.1” کاناله وارد میدان می‌شود؛ یک فناوری که مرزهای صدا را از حالت دو بعدی به یک دنیای سه بعدی و کاملا پویا تبدیل کرده و تجربه شنیداری فرد را از مصرف‌ کننده ی ساده به شنونده ‌ای غوطه ‌ور در صحنه و اتفاقات در حال وقوع در آن، ارتقا می ‌دهد.

صدای 7.1 کاناله دیگر فقط یک ویژگی لوکس برای سیستم‌ های سینمای خانگی نیست؛ این فناوری امروز به استانداردی مهم در بازی‌ های ویدیویی، تولید محتوا، تجهیزات حرفه ‌ای صدا و حتی هدست‌ های گیمینگ تبدیل شده است. برای درک اینکه این تکنولوژی دقیقاً چگونه عمل می ‌کند و چه تفاوتی با نسخه‌ های 2.1، 5.1 یا Dolby Atmos دارد، باید کمی عمیق‌ تر به جزئیات ساختار و مفاهیم پشت آن نگاه کرد. این مقاله دقیقاً با هدف همین توضیح نوشته شده تا شما به زبان ساده اما کاملاً تخصصی، با فناوری صدای 7.1 کاناله آشنا شوید.

صدای 7.1 کاناله چگونه کار می ‌کند؟

صدای 7.1 کاناله یک سیستم صوتی چند کاناله است که از هشت خروجی مستقل شامل یک کانال ساب ووفر (Bass/LFE) و هفت کانال اسپیکر مستقل در موقعیت های مختلف تشکیل شده است. در نتیجه، صدا در محیط پخش نمی ‌شود؛ بلکه از هفت نقطه ی مشخص و واقعی تولید می ‌شود. این ساختار باعث ایجاد تصویری دقیق از موقعیت صدا در فضا می ‌گردد. یک ست صوتی 7.1 شامل این کانال‌ها است:

1. Front Left (چپ جلو)
2. Front Right (راست جلو)
3. Center (مرکز – مکالمه‌ها)
4. Surround Left (چپ اطراف)
5. Surround Right (راست اطراف)
6. Rear Left (چپ عقب)
7. Rear Right (راست عقب)
8. Subwoofer (فرکانس‌های پایین)

این چینش سبب می‌شود شنونده در مرکز یک فضای صوتی کاملاً فراگیر (Surround ) قرار گیرد. همچنین این سیستم مبتنی بر مفهوم Channel-Based Audio است. هر صدا به ‌طور جداگانه در یک کانال اختصاصی کد گذاری و سپس از همان سمت پخش می‌شود. برای مثال:

• صدای یک ماشین که از پشت شما رد می‌شود ابتدا از Rear Left شروع می‌شود، به Rear Right منتقل می‌ شود و سپس به Surround Right می‌ رسد.
• صدای انفجار در گیم از پشت سر شما در کانال عقب پخش می‌ شود.
• صدای گفت ‌و گوها در فیلم همواره از اسپیکر Center شنیده می ‌شود.

در واقع، پردازنده ی صوتی سیستم AV Receiver یا کارت صدا اطلاعات صوتی را در 8 مسیر مستقل از هم پخش می‌ کند.

تفاوت صدای 7.1 کاناله با 5.1 چیست؟

در صدای 5.1 کاناله تنها دو اسپیکر پشت سر وجود ندارد و سیستم شامل 6 کانال است. در حالیکه در 7.1 کاناله، دو اسپیکر عقب (Rear Left/Rear Right) اضافه شده و تعداد کل به 8 کانال می ‌رسد. نتیجه این تفاوت افزایش دقت موقعیت ‌یابی صدا، ایجاد حس فضایی گسترده ‌تر، تفکیک بهتر میان صداهای پشت سر و کنار و در نهایت تجربه ای واقع ‌گرایانه ‌تر برای فیلم‌ ها و بازی ‌ها است.  در واقع، در 5.1، صداهای پشت سر و کناری در هم ادغام می ‌شوند، اما در 7.1 فضای صوتی سه ‌بعدی واقعی‌ تری شکل می ‌گیرد. صدای 7.1 کاناله در برخی محتواها پشتیبانی محدودی در ایران دارد.

کاربردهای مهم صدای 7.1 کاناله چیست؟

صدای 7.1 کاناله با ایجاد میدان صوتی گسترده تر و دقیق تر، تجربه شنیداری را به شکل قابل توجهی واقعی تر می‌کند. این فناوری با تفکیک بهتر صداها و موقعیت یابی دقیق آن‌ها، محیطی فراگیر می‌سازد که برای سرگرمی‌های چندرسانه‌ای و کاربردهای تخصصی ارزش بالایی دارد. نتیجه، غوطه وری بیشتر در محتوا و دریافت جزئیات صوتی است که در سیستم‌های معمولی به‌سادگی شنیده نمی‌شوند. در ادامه انواع کاربرد صدای 7.1 کاناله را بصورت مختصر بررسی کرده ایم:

سینمای خانگی (Home Theater)

تقریباً تمام فیلم‌های جدید هالیوودی از استانداردهای Dolby Digital یا DTS پشتیبانی می ‌کنند که امکان خروجی 7.1 دارند. مزایای آن انفجارهای واقعی ‌تر، صدای محیط (Ambient) بسیار دقیق ‌تر و شنیدن صدای ریز جزئیات با تمرکز بیشتر است.

بازی‌های ویدیویی

بسیاری از بازی‌های AAA مانند Battlefield ،Call of Duty ،Cyberpunk 2077، The Last of Us ،Red Dead Redemption 2 از صدای 7.1 پشتیبانی می ‌کنند. این فناوری در گیم باعث می‌شود محل حضور دشمن دقیق ‌تر مشخص شود، صدای قدم‌ ها، تیراندازی و حرکت ‌ها واقعی ‌تر شنیده شود و تجربه گیم ‌پلی حرفه ‌ای‌ تر شود.

تولید محتوا و ادیت صدا

در ضبط فیلم، تدوین صدا و میکس حرفه ‌ای از 7.1 برای ایجاد عمق و لایه‌ های صوتی استفاده می ‌شود.

هدست‌های گیمینگ با Virtual 7.1

تمام هدست‌ ها اسپیکرهای فیزیکی جداگانه ندارند؛ اما تکنولوژی مجازی ‌سازی (Virtual Surround) با کمک DSP این تجربه را شبیه‌ سازی می ‌کند. در واقع این نوع 7.1 واقعی نیست، اما تجربه ی بسیار نزدیکی ایجاد می‌ کند.

این سیستم برای گیمر های حرفه ای، عاشقان فیلم و سریال که سینمای خانگی کامل می خواهند، ادیتورها و تولید کنندگان محتوا و هرگونه افراد علاقه مند به صدای فراگیر و واقع گرایانه ایده‌ آل است.
اگر محیط کوچک یا بودجه محدود دارید، 5.1 انتخاب بهتری است؛ اما اگر بهترین تجربه صوتی ممکن را می‌خواهید، 7.1 بهترین گزینه است.

چیدمان استاندارد اسپیکر ها در سیستم 7.1 چگونه است؟

در چیدمان استاندارد یک سیستم صوتی 7.1، دو اسپیکر جلو در سمت چپ و راست تلویزیون یا نمایشگر قرار می‌گیرند و یک اسپیکر مرکزی دقیقاً در وسط برای بازتولید دیالوگ‌ها نصب می‌شود. دو اسپیکر Surround در دو طرف محل نشستن، کمی عقب‌تر از گوش مخاطب قرار دارند و دو اسپیکر Surround Back در پشت سر، با فاصلهٔ مساوی از مرکز مستقر می‌شوند. ساب ووفر نیز معمولاً در جلوی اتاق و نزدیک دیوار قرار می‌گیرد تا باس عمیق و یکنواخت‌تری تولید کند. این چیدمان باعث ایجاد یک میدان صوتی دقیق و کاملاً فراگیر می‌شود. برای دریافت بهترین نتیجه، اسپیکرهای 7.1 باید با چینش استاندارد نصب شوند؛ در ادامه چینش استاندارد اسپیکر ها در سیستم صوتی 7.1 را بصورت خلاصه آورده ایم:

• Front Left/Right : در دو طرف تلویزیون
• Center : زیر تلویزیون
• Surround Left/Right : کنار گوش شنونده، زاویه ی 90 تا 110 درجه
• Rear Left/Right : پشت شنونده، زاویه ی 135 تا 150 درجه
• Subwoofer : گوشه اتاق یا کنار دیوار

چینش اشتباه منجر به ادغام شدن صداها، کم شدن عمق محیطی و اشتباه در جهت ‌یابی صوتی می‌ شود.

صدای 7.1 واقعی vs صدای 7.1 مجازی

صدای 7.1 واقعی (Physical 7.1) دارای هفت اسپیکر فیزیکی + یک ساب ‌ووفر است که دقت بسیار بالا و پوزیشن واقعی دارد، اما فضای زیادی لازم دارد و هزینه آن بالا است. صدای7.1 مجازی (Virtual 7.1) در هدست ‌ها و بعضی از ساند بارها مورد استفاده قرار می گیرد و مناسب گیمینگ است، اما با وجود قیمت کمتر، دقت کمتری نیز دارد و به کیفیت پردازشگر صدا وابسته است.

تفاوت صدای دالبی اتموس با صدای 7.1 کاناله چیست؟

در سطح فنی، “صدای 7.1” یک ساختار کانال‌ بندی (Channel Layout) است، اما “Dolby” یک فناوری پردازشی (Audio Processing Technology) است. این دو هم‌ معنی نیستند و یکی نمی ‌تواند جای دیگری را بگیرد. ساختار صدای 7.1 کاناله فقط تعداد اسپیکرها و مسیرهای صوتی مستقل را مشخص می‌کند. هیچ پردازش خاصی، هیچ تکنیک کد گذاری و هیچ فناوری decoding جداگانه ای ندارد. یک Channel Layout ساده است. اما فرمت ‌های Dolby فقط یک سیستم کانال نیستند؛ آن‌ ها شامل مجموعه ‌ای از فناوری ‌های فشرده سازی، صدای lossless ، صوت سه بعدی مبتنی بر object و کانال های سقفی و توزیع صدا هستند. همچنین برخی از نسخه های دالبی مانند Dolby TrueHD 7.1 و Dolby Digital Plus 7.1 می تواند 7.1 باشد، این بدین معناست که دالبی یک پردازشگر است و می‌تواند خروجی را در قالب چیدمان 7.1 ارائه بدهد. تفاوت در تجربه شنیداری:

صدای 7.1

• فقط تفکیک کانال‌ ها بیشتر می ‌شود.
• بازی ‌ها و فیلم‌ هایی که به‌ صورت مستقل 7.1 میکس شده باشند کیفیت عالی خواهند داشت.
• بدون پردازش پیشرفته.

Dolby (Digital, TrueHD, Atmos)

• بازسازی دقیق ‌تر محیط، عمق بهتر، وضوح بالا.
• کاهش نویز، فشرده‌ سازی هوشمند و حفظ کیفیت.
• Atmos امکان صوت سه ‌بعدی با کانال‌ های سقفی یا شبیه ‌سازی شده را ارائه می ‌دهد.

در نهایت، سیستم صوتی 7.1 با چیدمان حرفه‌ای و توانایی ایجاد صدایی فراگیر و دقیق، تجربه‌ای بسیار نزدیک به واقعیت ارائه می‌دهد؛ چه در فیلم و سریال، چه در موسیقی و حتی در گیمینگ؛ اگر قصد دارید کیفیت صدا در محیط خود را به سطحی بالاتر ببرید، انتخاب تجهیزات مناسب نقش مهمی در رسیدن به این نتیجه دارد. برای بررسی و خرید اسپیکر، ساندبار و تجهیزات صوتی باکیفیت، می‌توانید از بوف کالا دیدن کنید و بهترین گزینه را متناسب با نیازتان انتخاب کنید.